چگونه در ۲۰  گام فرزندانمان را برای آغاز سال تحصیلی جدید آماده کنیم؟ | شروع بی دغدغه مهر

الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ شروع سال تحصیلی برای بسیاری از خانواده‌ها به معنای ترکیبی از هیجان، نگرانی و کار‌های تمام نشدنی است.

در این وضعیت، مهم‌ترین دغدغه ذهنی شان این است: چطور می‌توانیم فرزندانمان را بدون اضطراب و با بیشترین آمادگی روانه مدرسه کنیم، آن هم بعد از سه ماه تعطیلی و دورشدن از برنامه منظم و روزانه مدرسه رفتن؟ واقعیت این است که آماده سازی بچه‌ها فقط خرید کیف و دفتر و خودکار نیست؛ مجموعه‌ای از عادت ها، برنامه‌ها و مهارت هاست که اگر به موقع و درست پیگیری شود، مسیر یادگیری و رشد را برای کودک هموار می‌سازد. در این مطلب سعی کرده‌ایم طی بیست گام کاربردی، یک نقشه راه برای رسیدن به چنین هدفی طراحی کنیم.

تنظیم دوباره ساعت خواب

تابستان معمولا ضرب آهنگ خواب و بیداری بچه‌ها را به هم می‌ریزد. شب‌ها دیر می‌خوابند، صبح‌ها دیر بیدار می‌شوند و همین تغییر ناگهانی در شروع مدرسه، می‌تواند باعث خستگی، بی حوصلگی و افت تمرکز شود.

چه باید کرد؟

• دست کم دو هفته پیش از آغاز مدرسه، به تدریج ساعت خواب را جلو بیاورید. هر شب بیست تا سی دقیقه زودتر بخوابد تا به زمان استاندارد نزدیک شود.
• بیدارشدن صبحگاهی را هم با یک برنامه مشخص تمرین کنید. حتی اگر تعطیل است، اجازه ندهید بچه تا ظهر بخوابد.
• استفاده از وسایل الکترونیکی مثل موبایل و تبلت را دست کم یک ساعت پیش از خواب محدود کنید تا ذهنش آرام‌تر شود.
• یک برنامه آرام پیش از خواب طراحی کنید: خواندن یک قصه، نوشیدن شیر گرم یا صحبت کوتاه با والدین.

تغذیه سالم و تقویت انرژی

سال تحصیلی انرژی جسمی و ذهنی بالایی می‌طلبد. تغذیه صحیح از پایه‌های موفقیت دانش آموزان است.

نکات کلیدی برای والدین:

وعده صبحانه باید جدی گرفته شود. یک صبحانه کامل شامل پروتئین (تخم مرغ یا پنیر)، غلات کامل، میوه یا سبزیجات و کمی لبنیات، مغز بچه‌ها را برای یادگیری آماده می‌کند.

میان وعده مدرسه را با دقت آماده کنید. میوه‌های خردشده، ساندویچ کوچک خانگی، مغز‌ها و میوه‌های خشک شده بسیار بهتر از خوراکی‌های صنعتی هستند. مصرف نوشیدنی‌های شیرین و تنقلات پرکالری مثل چیپس و پفک را محدود کنید. این خوراکی‌ها انرژی کاذب می‌دهند و تمرکز را مختل می‌کنند.

مرور و یادآوری درس‌های گذشته

یکی از دغدغه‌های بچه‌ها در شروع مدرسه، فراموشی مطالب سال گذشته است. این نگرانی کاملا طبیعی است. می‌توانید با مرور ساده، اعتمادبه نفس فرزندتان را تقویت کنید.

چگونه فرزندمان را وادار به مرور کنیم؟

• هر روز فقط نیم ساعت مرور کافی است. فشار زیاد می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.
• مرور را به شکل بازی و سرگرمی انجام دهید. مثلا مسابقه سؤال و جواب یا حل جدول کلمات.
• تمرکز بیشتر روی درس‌هایی باشد که کودک در آن ضعف دارد.

در ادامه حتما بخوانید نارضایتی خانواده‌ها از کیفیت و قیمت لباس فرم دانش‌آموزی | دردسر‌های نافرم برای اولیا و مربیان

مدیریت کلاس‌های فوق برنامه

بسیاری از بچه‌ها تابستان را با کلاس‌های هنری، ورزشی یا زبان پر می‌کنند. اما با شروع مدرسه، باید تعادل برقرار شود. فشار بیش ازحد برنامه‌ها می‌تواند خستگی و بی انگیزگی ایجاد کند.

توصیه‌ها:

• در هفته‌های اول مدرسه، حجم کلاس‌های جانبی را کاهش دهید. اجازه دهید فرزندتان با وضعیت جدید هماهنگ شود.
• انتخاب کلاس‌های فوق برنامه باید با علاقه واقعی کودک و نه فقط خواسته والدین باشد.
• یک یا دو فعالیت ثابت و دلخواه کافی است. نیازی به پرکردن همه زمان آزاد نیست.

خرید وسایل مدرسه با برنامه

خرید نوشت افزار و کیف و کفش، برای بچه‌ها تجربه‌ای هیجان انگیز است. اما این خرید باید هدفمند و منطقی باشد تا به شور و انگیزه کودک کمک کند، نه اینکه به دغدغه مالی خانواده تبدیل شود.

چند نکته مهم:

پیش از خرید، فهرستی دقیق از وسایل لازم تهیه کنید. کیفیت را به کمیت ترجیح دهید. یک جامدادی محکم و استاندارد بهتر از چندین جامدادی رنگارنگ، اما بی کیفیت است. وسایل اضافه یا غیرضروری نخرید. میز تحریر شلوغ، تمرکز دانش آموز را کم می‌کند.

آماده‌سازی روانی

مدرسه فقط محل یادگیری دروس نیست، بلکه محیطی اجتماعی است. کودکان باید از نظر هیجانی هم آماده باشند تا بتوانند ارتباط برقرار کنند و از مدرسه لذت ببرند. به ویژه اگر فرزند شما کلاس اولی است، باید او را پیش از ورود به مدرسه از نظر روانی آماده کنید.

چگونه کمک کنیم؟

با کودک درباره اتفاقات خوب مدرسه صحبت کنید؛ دوستان جدید، یادگیری چیز‌های تازه، اردو‌ها و بازی ها. اگر فرزندتان مضطرب است، تجربه‌های شیرین خودتان از دوران مدرسه را برایش تعریف کنید. بازدید کوتاه از مدرسه یا ملاقات با معلم، پیش از شروع رسمی سال، می‌تواند اضطراب را کاهش دهد.

ایجاد برنامه روزانه

شروع مدرسه یعنی خداحافظی با بی نظمی تابستانی. هرچه برنامه روزانه مشخص‌تر باشد، کودک سریع‌تر با مدرسه هماهنگ می‌شود.

الگوی پیشنهادی:

• ساعت خواب و بیداری مشخص باشد.
• زمان ثابتی برای انجام تکالیف در نظر گرفته شود.
• در کنار مطالعه، زمان مشخصی به بازی و استراحت اختصاص داده شود.

آماده سازی فضای مطالعه در خانه

محیط مناسب برای درس خواندن، تمرکز و انگیزه دانش آموز را افزایش می‌دهد.

ویژگی‌های فضای مطالعه استاندارد:

• نور کافی و تهویه مناسب داشته باشد.
• میز و صندلی استاندارد و متناسب با قد کودک باشد.
• از تلویزیون و سروصدا دور باشد.
• وسایل تحریر مرتب و در دسترس باشد.

گفت وگوی خانوادگی درباره هدف گذاری

یکی از مهارت‌های مهم برای بچه ها، یادگیری هدف گذاری است. مدرسه فرصت خوبی برای تمرین این مهارت است.

چطور هدف گذاری کنیم؟

• اهداف باید واقعی و متناسب با توانایی کودک باشند.
• اهداف کوتاه مدت (مثل خواندن یک کتاب در ماه) در کنار اهداف بلندمدت (مثل پیشرفت در یک درس خاص) تعریف شود.
• حتی موفقیت‌های کوچک تشویق شوند.

آرامش والدین؛ آرامش فرزندان

یادتان باشد بچه‌ها به شدت تحت تأثیر نگرش والدین هستند. اگر شما مضطرب یا پرتنش باشید، این حس را به فرزندتان منتقل می‌کنید.

• خودتان با آرامش درباره مدرسه صحبت کنید.
• استرس‌های مالی یا نگرانی‌های شخصی را جلو کودک بیان نکنید.
• روز‌های اول مدرسه را به عنوان تجربه‌ای مثبت و هیجان انگیز جشن بگیرید.

در ادامه حتما بخوانید خرید نوشت افزار را به خاطره‌ای ماندگار برای فرزندتان تبدیل کنید | باز آمد بوی ماه خریدهای مدرسه

ارتباط با مدرسه و معلم

یکی از راه‌های مهم برای کاهش استرس کودک، آشنایی با محیط مدرسه و برقراری ارتباط اولیه با مسئولان آن است. حتی یک گفت وگوی کوتاه با معلم می‌تواند باعث شود بچه‌ها احساس امنیت و آشنایی بیشتری پیدا کنند. اگر امکان دارد، پیش از شروع رسمی سال تحصیلی، همراه کودک به مدرسه سر بزنید تا محیط و فضای آن برایش غریبه نباشد.

توجه به بهداشت فردی و آمادگی جسمی

مدرسه جایی است که بچه‌ها با جمع بزرگی از هم سن‌ها در تماس هستند و این یعنی لزوم توجه ویژه به سلامت جسمی، به ویژه در موارد زیر:

• چکاپ پزشکی پیش از شروع مدرسه، مثل معاینه چشم و دندان، بسیار کمک کننده است.
• واکسن‌های لازم و به روزبودن پرونده سلامت کودک را فراموش نکنید.
• به او یادآوری کنید شست وشوی دست ها، مرتب بودن ناخن‌ها و رعایت بهداشت فردی بخشی از مسئولیت خودش است.

مدیریت و نگهداری از وسایل شخصی

فراموش کردن دفتر یا گم کردن مداد در مدرسه، تجربه‌ای رایج است. بهتر است پیش از شروع مدرسه، به فرزندتان آموزش بدهید چطور از وسایلش مراقبت کند.

به او یاد بدهید:

• وسایل مهمش را با برچسب یا نوشتن نام مشخص کند.
• پس از استفاده، هر وسیله را سر جایش برگرداند.
• پیش از ترک مدرسه، میز و کمدش را بررسی کند که وسیله‌ای را جا نگذاشته باشد.

تقویت مهارت‌های اجتماعی

مدرسه یعنی زندگی جمعی. مهارت‌های اجتماعی به اندازه درس خواندن اهمیت دارند.

تمرین کنید:

• با کودک تمرین کنید چطور مؤدبانه سلام کند یا چیزی بخواهد.
• یاد بدهید که گاهی باید صبر کند، نوبت را رعایت کند یا خوراکی اش را تقسیم کند.
• در بازی‌های گروهی با دوستانش شرکت کند. این بازی‌ها مقدمه‌ای برای تعاملات مدرسه‌اند.

پرورش استقلال و کاهش وابستگی به والدین

برای کلاس اولی ها، یادگیری مفهوم استقلال یک اصل اساسی است. کودک باید بتواند کار‌های شخصی اش را تا حدی خودش انجام دهد. در موارد زیر شما باید با صبر و تشویق، فرصت دهید کودک خودش تجربه کند. حتی اگر کمی کندتر باشد یا اشتباه کند، همین تمرین‌ها اعتمادبه نفس او را می‌سازد.

• پوشیدن لباس مدرسه
• بستن بند کفش
• جمع کردن کیف
• خوردن چاشت مدرسه بدون کمک

مدیریت زمان صفحه نمایش

یکی از چالش‌های اصلی والدین، مدیریت زمان تماشای موبایل و تلویزیون در کودکان است. با شروع مدرسه، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

زمان استفاده از وسایل دیجیتال را از همین روز‌ها محدود کنید.

جایگزین‌های جذاب مثل کتاب‌های مصور، بازی‌های فکری یا فعالیت‌های هنری پیشنهاد دهید.

تغییر باید تدریجی باشد تا کودک مقاومت کمتری نشان دهد.

ایجاد حال وهوای مثبت در خانه

شروع مدرسه اگر با حس شادی و انرژی همراه باشد، بچه‌ها با انگیزه بیشتری مسیر را طی می‌کنند.

موسیقی شاد در خانه، نصب یک تقویم رنگی برای علامت زدن روز‌های مدرسه، یا حتی آماده کردن یک پیام کوچک تشویقی در کیف فرزندتان می‌تواند دنیایش را زیباتر کند.

جشن گرفتن روز اول مدرسه (حتی با یک شیرینی کوچک) نیز به او حس ارزشمندی می‌دهد.

در ادامه حتما بخوانید توصیه‌های پزشکی درباره انتخاب و استفاده صحیح از کوله‌پشتی کودکان

همراهی والدین در مسیر تحصیلی

کودکان در سال تحصیلی به حمایت والدین نیاز دارند، اما این حمایت نباید به معنای انجام تکالیف به جای آن‌ها باشد. بهترین روش، اختصاص زمانی کوتاه و منظم برای نشستن کنار فرزند است؛ شنیدن دغدغه هایش، راهنمایی در تکالیف و تشویق به تلاش مستقل. این همراهی به او نشان می‌دهد که تنها نیست، در عین حال اعتمادبه نفسش را نیز تقویت می‌کند.

پاداش‌های کوچک و ایجاد انگیزه

انگیزه موتور حرکت بچه هاست. می‌توانید یک جدول ساده طراحی کنید. مثلا هر بار که کودک به موقع بیدار شد یا تکالیفش را کامل انجام داد، یک ستاره دریافت کند. بعد از جمع شدن تعداد مشخصی ستاره، یک جایزه کوچک (مثلا رفتن به پارک یا انتخاب یک کتاب جدید) به او بدهید. این پاداش‌های کوچک، انگیزه را زنده نگه می‌دارد و تلاش را شیرین‌تر می‌کند.

آموزش مدیریت احساسات و الگوسازی خانواده

مدرسه فقط درس و امتحان نیست؛ فضایی پر از تجربه‌های جدید و گاه چالش برانگیز است. بچه‌ها باید یاد بگیرند احساساتشان را بشناسند و بیان کنند. به آن‌ها بیاموزید وقتی ناراحت یا خشمگین‌اند، نفس عمیق بکشند، کمی صبر کنند و بعد حرف بزنند. از طرف دیگر، فراموش نکنید که والدین مهم‌ترین الگو هستند. وقتی شما منظم، آرام، کتاب خوان و مثبت اندیش باشید، فرزندتان هم ناخودآگاه همان رفتار‌ها را در مدرسه به نمایش خواهد گذاشت.